Μέχρι τη δεκαετία του '80. οι ροκ συναυλίες ήταν κάτι εντελώς άγνωστο στην Ελλάδα (αν εξαιρέσουμε την επεισοδιακή εμφάνιση των Rolling Stones το 1967 στη Λεωφόρο). Το γενικότερο πολιτικό-πολιτιστικό πλαίσιο (αυτά τα δυο τότε βρίσκονταν σε απόλυτη συνάρτηση) δεν άφηνε χώρο για τέτοιες εκδηλώσεις, τελείως ξένες στην κουλτούρα του μέσου Έλληνα. Με το τέλος της δικτατορίας και το ξεκίνημα της μεταπολίτευσης, η μουσική παραγωγή εκτινάχθηκε στα ύψη, κυρίως μέσα από το πολιτικό τραγούδι, το οποίο μπόρεσε επιτέλους να εκφραστεί ελεύθερα τόσο στη δισκογραφία, όσο και με τις ζωντανές εμφανίσεις. Οι συνθέτες και οι ερμηνευτές ήταν αμέτρητοι, τα δε 'απαγορευμένα' έργα ακόμη περισσότερα, έτσι ήταν φυσιολογικό να υπερκαλύψουν τον μουσικό 'χάρτη' σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια.
Οι πρώτες ροκ συναυλίες στην Ελλάδα
Οι πρώτες δειλές προσπάθειες να έρθουν στη χώρα μας ξένοι καλλιτέχνες ή συγκροτήματα του ροκ, έγιναν με τις συναυλίες που άρχισαν να διοργανώνονται κυρίως στο γήπεδο του Σπόρτινγκ. Την αρχή έκαναν οι Police το 1980 και ακολούθησαν ο Rory Gallagher το 1981 στη Νέα Φιλαδέλφεια και οι Bauhaus το 1983, επίσης στο Σπόρτινγκ. Παρά το γεγονός ότι ο κοινός παρανομαστής σε όλα αυτά τα live, ήταν οι συγκρούσεις των 'ροκάδων' με την αστυνομία, έγινε φανερό ότι η νεολαία - την οποία δεν κάλυπτε η ελληνική μουσική, είτε λαϊκή, είτε έντεχνη - χρειαζόταν τις δικές της συναυλίες, έτσι ώστε να μπορεί να παρακολουθεί και εκείνη ζωντανά, τα δικά της μουσικά είδωλα, που στην πλειοψηφία τους προέρχονταν από τον χώρο της ροκ και της ποπ μουσικής.Στο ξεκίνημα της δεκαετίας του '80, η αγορά του βινύλιου και της κασέτας στην ξένη μουσική, εκτινάχθηκε στα ύψη. Η ενημέρωση γύρω από τις νέες κυκλοφορίες και γενικότερα τις εξελίξεις στο εξωτερικό, ήταν περιορισμένη σε πηγές, αλλά εξαιρετική σε ποιότητα. Το περιοδικό Ποπ & Ροκ (κυκλοφορούσε ήδη από το 1978), οι εκπομπές του Γιάννη Πετρίδη στο κρατικό ραδιόφωνο με τα θρυλικά Ποπ και Ροκ Κλαμπ (στον αέρα από το 1975), το τηλεοπτικό "Μουσικόραμα" που άρχισε να προβάλλει βίντεο κλιπ (από το 1982 στην ΕΡΤ), ήταν τα κυριότερα 'όπλα' των νέων που διψούσαν για όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για τους ξένους καλλιτέχνες και τα συγκροτήματα. Έτσι λοιπόν, είχαν πλέον δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες - τουλάχιστον στα 'θέλω' της νεολαίας - για τη διοργάνωση συναυλιών στην Ελλάδα.
Στο πρώτο μισό των 80s ήδη είχαν έρθει αρκετά σημαντικά ονόματα για να παίξουν σε live, κυρίως στην Αθήνα, αλλά και στη Θεσσαλονίκη: το 1982 εμφανίστηκαν στο Σπόρτινγκ οι Birthday Party, οι Fall και οι New Order. Την ίδια χρονιά, έπαιξαν και οι Talking Heads, οι Roxy Music και ο B.B. King. Το 1983, εκτός από τους Bauhaus που αναφέραμε στην αρχή, είχαμε στο Σπόρτινγκ συναυλίες των UFO και των Uriah Heep. Το 1984 ο Nick Cave και οι Bad Seeds έπαιξαν στο κλαμπ Hima της Μεσογείων και έναν χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 1985, οι Dire Straits εγκαινίασαν το ΣΕΦ. Βλέπουμε λοιπόν ότι ήδη είχαν γίνει σημαντικές συναυλίες εκείνη την εποχή, όμως το πραγματικό ορόσημο υπήρξε το Rock in Athens, το πρώτο μεγάλο διεθνές φεστιβάλ ροκ και ποπ μουσικής στην Ελλάδα, που φιλοξενήθηκε το διήμερο 26 και 27 Ιουλίου στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Πώς γεννήθηκε το Rock in Athens '85
 |
Το εισιτήριο του Rock in Athens '85 και για τις δυο ημέρες.
|
Εννέα ήταν οι μπάντες που θα έπαιζαν στο Rock in Athens, οχτώ ξένες και μια ελληνική. Στις 26 Ιουλίου ήταν προγραμματισμένο να παίξουν κατά σειρά οι Telephone, οι Stranglers, οι Depeche Mode, οι Culture Club και οι Brigades Musicales, που δεν ήταν άλλοι από τις Μουσικές Ταξιαρχίες! Τελικά ο Τζίμης Πανούσης, που νόμιζε ότι η εκδήλωση τελούσε αποκλειστικά υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, όταν πληροφορήθηκε για τους ξένους ιδιώτες χορηγούς (Roxane, Nouvelles Frontieres & Coca Cola), αποφάσισε να μην συμμετάσχουν οι Ταξιαρχίες.
Την δεύτερη ημέρα (27/7) θα ήταν η σειρά των Talk Talk, των Cure, της Nina Hagen και των Clash. Πραγματικά εκπληκτικό line up, αν αναλογιστούμε τα ονόματα και την εποχή. Τα οχτώ συγκροτήματα μοιράστηκαν 45 εκατομμύρια δραχμές για τη συμμετοχή τους (δεν έγινε γνωστό πόσα πήρε το κάθε γκρουπ), ενώ η ΕΡΤ πλήρωσε 6 εκ. δραχμές για να αγοράσει τα τηλεοπτικά δικαιώματα.
Ο κόσμος στις κερκίδες του Παναθηναϊκού Σταδίου.
Τα εισιτήρια που κυκλοφόρησαν, κόστιζαν είτε 2.000 δραχμές και για τις δυο μέρες, είτε 1.200 μόνο για τη μία, τιμές αρκετά 'αλμυρές' για την εποχή. Το Στάδιο συγκέντρωσε 90.000 άτομα συνολικά και τις δυο μέρες, παρόλα αυτά, οι διοργανωτές ανακοίνωσαν μετά το τέλος του φεστιβάλ, ότι δεν υπήρξε κέρδος, αλλά ζημιά! Τα μέλη των συγκροτημάτων έμειναν στο ξενοδοχείο Hilton, όπου την παραμονή, στις 25, δόθηκε και ένα pool party προς τιμήν τους. Οι μόνοι που δεν είχαν ανακοινώσει την άφιξή τους, αλλά ούτε και την συμμετοχή τους στο φεστιβάλ ούτε καν στον προσωπικό τους μάνατζερ, ήταν οι Clash! Το διήμερο της συναυλίας, στην πρωτεύουσα οι θερμοκρασίες ήταν πολύ υψηλές, σχεδόν καύσωνας. Ο κόσμος όμως είχε αρχίσει να συρρέει στο Καλλιμάρμαρο από νωρίς το μεσημέρι, αποφασισμένος να απολαύσει τις ζωντανές εμφανίσεις μερικών εκ των κορυφαίων συγκροτημάτων της παγκόσμιας μουσικής σκηνής. Οι θεατές ήταν μοιρασμένοι, πολλοί Έλληνες, αλλά και πολύ μεγάλος αριθμός από τουρίστες, ενώ το κοινό ήταν τελείως ετερόκλητο στο ντύσιμο και τα μουσικά γούστα.Το μεγάλο 'ντου' (26/7)
Το συγκρότημα που άνοιξε το Rock in Athens, ήταν οι Γάλλοι Telephone, τελείως άγνωστοι στο ελληνικό κοινό, την συμμετοχή των οποίων είχε κανονίσει η Nouvelles Frontieres. Έπαιξαν συμπαθητικά τα τραγούδια τους, χωρίς να προκαλέσουν κάποιον ιδιαίτερο ενθουσιασμό στο πλήθος και στη συνέχεια ακολούθησαν οι Stranglers, με την αυθεντική τους σύνθεση ακόμα. Τα πανκιά που ήταν συγκεντρωμένα μπροστά στη σκηνή, εκστασιάστηκαν και άρχισαν να χορεύουν στους ξέφρενους ρυθμούς των Hugh Cornwell και J.J. Burnel. Ενώ λοιπόν όλοι - μουσικοί και κόσμος - έδειχναν να μπαίνουν στο κλίμα, δημιουργώντας μια πολύ όμορφη ατμόσφαιρα, έξω από το Στάδιο ξεκίνησαν τα επεισόδια. Μερικές εκατοντάδες τζαμπατζήδες απαίτησαν να μπουν μέσα χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο. Εδώ να πούμε ότι τότε υπήρχαν μεν άνθρωποι της περιφρούρησης, αλλά καμία σχέση δεν είχαν με τις σημερινές οργανωμένες ομάδες security.
Ετερόκλητα ντυσίματα και κομμώσεις.
Όταν τα 'φρικιά' επιχείρησαν το 'ντου', προσπάθησαν να τους σταματήσουν οι αστυνομικοί. Ξεκίνησε η ανταλλαγή 'πυρών' με πέτρες, ξύλα και ό,τι άλλο βρέθηκε πρόχειρο. Ο γνωστός και μη εξαιρετέος τότε αρχηγός της αστυνομίας, Νίκων Αρκουδέας, αποφάσισε τελικά να επιτρέψει την είσοδο στους τζαμπατζήδες για να εκτονωθεί η ένταση, χωρίς όμως να ενημερώσει τους αστυνομικούς που βρίσκονταν μέσα στο στάδιο. Οι οποίοι μόλις αντίκρισαν μπροστά τους, τους "αναρχίζοντες νεαρούς" (όπως τους περιέγραψε δημοσιογράφος της εποχής στην εφημερίδα του), νόμισαν ότι αντιμετώπιζαν εισβολή και κάπως έτσι ξανάρχισε το πανηγύρι! Αρκετά αυτοκίνητα καταστράφηκαν, ένα από αυτά κάηκε ολοσχερώς από ρίψη μολότοφ, ενώ φωτιά πήρε και το δασάκι ακριβώς δίπλα στο στάδιο, η οποία όμως σβήστηκε αμέσως από την πυροσβεστική. Τα συνθήματα που ακούγονταν στη διάρκεια των συμπλοκών, ήταν το γνωστό της εποχής "ΜΑΤ και ΜΕΑ για μια Ελλάδα νέα", μαζί με το ευφάνταστο εκείνης της βραδιάς, "αυτό το εισιτήριο θα γίνει κοιμητήριο"!Η συνέχεια στο ρεπορτάζ από εφημερίδα της εποχής: "Στο χθεσινό φεστιβάλ ροκ δεν χρειάστηκε να προβληθούν σκηνοθετημένα επεισόδια βίας για να συνοδεύσουν τη μουσική, όπως απαιτεί η παράδοξη ευαισθησία των φανατικών οπαδών του είδους (!!!). Οι σκηνές βίας προσεφέρθησαν εκ του φυσικού με αρκετούς τραυματίες, αστυνομικούς και πολίτες, δεκάδες αυτοκίνητα κατεστραμμένα, ένα εκ των οποίων κάηκε ολοσχερώς και μεγάλες υλικές ζημιές. Και φαίνεται ότι όλα αυτά έχουν τον χαρακτήρα της γενικής πρόβας. Και επειδή το φεστιβάλ θα συνεχιστεί και σήμερα, η Αστυνομία θα πρέπει να πάρει τα μέτρα της". Να προσθέσουμε πως στη διάρκεια του 'ντου', μια μικρή ομάδα αστυνομικών που βρέθηκε εγκλωβισμένη από τους 'εισβολείς', έκανε χρήση των όπλων της, πυροβολώντας στον αέρα για εκφοβισμό!
 |
| Απόκομμα από εφημερίδα της εποχής |
Και ξαναδίνουμε το λόγο στο ρεπορτάζ: "Τότε έκαναν την εμφάνισή τους τα ΜΑΤ που απώθησαν τους αναρχικούς στην περιοχή του Ολυμπιακού Κολυμβητηρίου και στη συνέχεια στο κέντρο της Αθήνας (!). Από όπου περνούσε η ομάδα αυτή, προκαλούσε καταστροφές σε προθήκες καταστημάτων και τραπεζών". Να επιστρέψουμε όμως εμείς στον χώρο της συναυλίας. Ο Γιώργος Παπανδρέου, που την προηγούμενη ημέρα είχε ορκιστεί υφυπουργός Πολιτισμού, ήταν εκείνος που έδωσε τελικά τη λύση. Αφού μίλησε επιτόπου με τον Αρκουδέα, τον έπεισε να επιτρέψει την είσοδο στους περίπου τριακόσιους, οι οποίοι αποθέωσαν τον Γιωργάκη με ζητωκραυγές και συνθήματα. Λίγο αργότερα προσήλθε στο χώρο της συναυλίας και η Μελίνα, συνοδευόμενη από τον Σήφη Βαλυράκη. Τα πνεύματα έδειχναν να έχουν ηρεμήσει, οι Depeche Mode βρίσκονταν πλέον στη σκηνή, ο ενθουσιασμός του κόσμου είχε φτάσει στο ζενίθ, αλλά όλα αυτά μέχρι που ήρθε η σειρά των Culture Club και του Boy George.
Ο Boy George πλήρωσε τη νύφη (26/7)
Τα πανκιά που είχαν μαζευτεί στο στάδιο για τους Stranglers (τους διαβάσαμε και ως 'Στράνκλερς' σε εφημερίδα της εποχής!), υπέμειναν καρτερικά το ηλεκτρονικό ποπ των Depeche Mode, αλλά έχασαν τελείως την υπομονή τους όταν είδαν μπροστά τους τον Boy George, μακιγιαρισμένο και ντυμένο με κάτι σαν κιμονό και από μέσα μια μακριά πουκαμίσα με λαμέ στολίδια και τη βρετανική σημαία. Όταν ξεκίνησαν να παίζουν οι Culture Club, από τη μία 'απογειώθηκε' το στάδιο, από την άλλη όμως, κάποιες 'μοϊκάνες' που βρίσκονταν ακόμα μπροστά στη σκηνή, άρχισαν να πετάνε διάφορα αντικείμενα στα μέλη του συγκροτήματος. Μπύρες, νερά, μέχρι και πέτρες. Το θέμα ευτυχώς δεν ξέφυγε τελείως, παρά το γεγονός ότι ένα μέλος της μπάντας πέταξε πίσω στο κοινό ένα μπουκάλι που τον είχε πετύχει στον ώμο, ενώ ο Boy George άρχισε να ειρωνεύεται τους ταραξίες, λέγοντας χαρακτηριστικά "αν δεν ήμουν κυρία, θα σας έδειχνα τον κώλο μου" και επιστρατεύοντας μέχρι και την παγκόσμια λέξη "μαλάκα"! |
| Απόκομμα από εφημερίδα της εποχής |
Οι διοργανωτές προσπάθησαν να δημιουργήσουν πρόχειρη ασπίδα μπροστά από τον τραγουδιστή, τοποθετώντας ένα κόντρα πλακέ, αλλά η ρίψη αντικειμένων συνεχίστηκε μέχρι που τελείωσαν τα 'πολεμοφόδια'. Στο μεταξύ, στις κερκίδες, εκεί όπου τα πράγματα ήταν ήρεμα, υπήρχαν δεκάδες θαυμαστές του Boy George, οι οποίοι βλέποντας τα όσα συνέβαιναν μπροστά στη σκηνή, είχαν βάλει τα κλάματα! Σουρεαλισμός! Η αλήθεια είναι πως η σκηνική παρουσία των Culture Club ήταν από τις καλύτερες του διημέρου και σχολιάστηκε πολύ θετικά, ακόμα και από τον ελληνικό Τύπο (ο οποίος πάντως γενικότερα αντιμετώπισε εχθρικά το φεστιβάλ). Η πλειοψηφία του κόσμου αποθέωσε την μπάντα και τον Boy George, οι οποίοι, παρά τα όσα τράβηξαν on stage, έμειναν - ψύχραιμοι και επαγγελματίες - μέχρι το τέλος και ολοκλήρωσαν το πρόγραμμά τους, με το οποίο έκλεισε και η πρώτη ημέρα του Rock in Athens.
 |
| Οι Cure στο Rock in Athens '85 |
Η δεύτερη ημέρα κύλησε ήρεμα, χωρίς παρατράγουδα και - παρά τα όσα είχαν συμβεί την προηγούμενη - με ακόμα περισσότερο κόσμο. Ξεκίνησαν οι Talk Talk, φτιάχνοντας μια αρκετά καλή διάθεση και στη συνέχεια πήραν τη σκυτάλη οι όχι και τόσο γνωστοί ακόμα τότε - τουλάχιστον στο πλατύ κοινό - Cure. Και αυτοί πάντως εισέπραξαν πολλά χειροκροτήματα, πολύ λιγότερα όμως από την Nina Hagen, η οποία γνώρισε την αποθέωση, κυρίως για την εντυπωσιακή της εμφάνιση και την πολύ δυνατή σκηνική της παρουσία. Τα τραγούδια της μπορεί να μην ήταν γνωστά στον κόσμο, όμως ήξερε να τα 'πλασάρει' με τον σωστό τρόπο, προκαλώντας θύελλα ενθουσιασμού σε όλο το στάδιο. Η Ανατολικογερμανίδα είχε έρθει στην Αθήνα από την Κρήτη, όπου είχε κάνει τις διακοπές της και είχε πάει 'άπατη' στις κριτικές των εφημερίδων, λόγω της σνομπ στάσης της απέναντι στους δημοσιογράφους. Στην συνάντησή της πάντως, με την Μελίνα, στα παρασκήνια του σταδίου, ήταν ευγενέστατη και φιλική.
Οι Clash έριξαν την αυλαία (27/7)
 |
| Οι Clash στο Rock in Athens '85 |
Το διήμερο φεστιβάλ έκλεισαν οι Clash, σε μια από τις τελευταίες εμφανίσεις τους μπροστά σε μεγάλο κοινό, πριν διαλυθούν μερικούς μήνες αργότερα. Τα πανκιά που περίμεναν υπομονετικά όλο το απόγευμα και το βράδυ, επιτέλους ξεσάλωσαν, μαζί με το υπόλοιπο στάδιο, σε μία από τις κορυφαίες παρουσίες του διημέρου (μαζί με τους Stranglers και τους Culture Club). Οι Clash είχαν πάντως το γούστο τους, γιατί είχαν δεχτεί να παίξουν μόνο ως guest μπάντα, επειδή δεν ήθελαν να βρίσκονται στο ίδιο line up με τους Culture Club! Μάλιστα, όταν οι δημοσιογράφοι ζήτησαν από τον Joe Strummer να σχολιάσει την επίθεση στον Boy George, εκείνος είχε απαντήσει ότι θα ήθελε να είναι με το κοινό για να πετάει κι αυτός πέτρες! Κάπως έτσι και χωρίς άλλες ακρότητες, η συναυλία ολοκληρώθηκε όμορφα και ήσυχα. Γι' αυτό βέβαια είχαν φροντίσει η Μελίνα και ο Ζυλ Ντασέν, που συμβίβασαν τα 'θέλω' των τζαμπατζήδων με εκείνα των διοργανωτών και απέφυγαν την επανάληψη των επεισοδίων της πρώτης μέρας, έχοντας την φαεινή ιδέα να τους επιτρέψουν την είσοδο, όχι δωρεάν, αλλά με αρκετά μειωμένη τιμή στο εισιτήριο.
Σε γενικές γραμμές, αν θέλουμε να βάλουμε ένα πρόσημο στο Rock in Athens, αυτό, παρά τα πολλά προβλήματα, δεν μπορεί παρά να είναι θετικό. Η παρουσία και μόνο όλων εκείνων των ονομάτων, συγκεντρωμένων σε ένα διήμερο, μπροστά σε δεκάδες χιλιάδες κόσμου, για πρώτη φορά στην μουσική ιστορία της χώρας μας, ήταν ένα τεράστιο βήμα προς τα μπροστά. Οι οργανωτικές ατέλειες, τα επεισόδια, η συμπεριφορά μερίδας του κοινού, ήταν όλα μέρη της έλλειψης τεχνογνωσίας, αλλά και συναυλιακής παιδείας. Για παράδειγμα, τα αναψυκτικά και το νερό ήταν ζεστά και πανάκριβα μέσα στο στάδιο. Η γιγαντοοθόνη που είχε τοποθετηθεί πάνω από τη σκηνή, για να δίνει συνεχώς ζωντανή εικόνα της συναυλίας, ώστε να μπορούν να την βλέπουν και όσοι βρίσκονταν μακριά στις κερκίδες ή τον αγωνιστικό χώρο, ήταν κακής ποιότητας. Και αυτό γιατί οι διοργανωτές είχαν προτιμήσει μια φτηνή λύση, αφού η ακριβότερη επιλογή απαιτούσε έξτρα χορηγούς, που όμως ζητούσαν διαφημίσεις την ώρα των live. Στο συνολικό πλαίσιο όμως, όλα αυτά μικρή σημασία είχαν.
Ο κόσμος, η νεολαία, οι ροκάδες, οι διψασμένοι για ξένη μουσική από κορυφαία συγκροτήματα, απόλαυσαν εκείνο το διήμερο. Και ήταν στο Rock in Athens του 1985, που μπήκαν πλέον οι γερές βάσεις για μεγάλα συναυλιακά γεγονότα στη χώρα μας.
Μην ξεχνάμε, ότι μόλις τρία χρόνια αργότερα, το 1988, σχεδόν 100.000 θεατές παρακολουθούσαν μέσα στο ΟΑΚΑ, ζωντανά, καλλιτέχνες όπως ο Bruce Springsteen, ο Sting και ο Peter Gabriel, στην ίδια συναυλία. Και λίγες μέρες αργότερα, ξανά στο Παναθηναϊκό Στάδιο, άλλες 80.000 έβλεπαν live τον Jerry Lee Lewis, την Joan Jett, την Bonnie Tyler και τους Run DMC!
Για να μην φτάσουμε στο σήμερα, όπου τα φεστιβάλ, κυρίως κάθε καλοκαίρι, φιλοξενούν στη χώρα μας μεγάλα ονόματα και συγκροτήματα, με μια συχνότητα που έχει γίνει πλέον ρουτίνα. Αν αναρωτηθήκατε λοιπόν, πότε έγινε το πρώτο βήμα για να απολαμβάνουμε με τέτοια ευκολία τις αγαπημένες μας ξένες μουσικές, η απάντηση είναι γνωστή. Πριν 32 χρόνια, στο Rock in Athens '85.
Rock in Athens '85 lineup:
26 Ιουλίου 1985
Telephone
The Stranglers
Depeche Mode
Culture Club
27 Ιουλίου 1985
Talk Talk
The Cure
Nina Hagen
The Clash
Θανάσης Κρεκούκιας
Leave A Comment: